be healthy, be smart

က်ေနာ္ဟာ ဆရာဝန္တစ္ေယာက္ပါ။ (ေၾကာ္ျငာမဟုတ္ပါ။) က်ေနာ္တို႔ ေဟာက္ဆာဂ်င္ဆင္းတုန္းက အျဖစ္အပ်က္ေလးကို ခုမိုးတြင္းတိုက္ဆိုင္ခ်ိန္မွာ ျပန္သတိရလို႔ ေရးတင္လိုက္တာပါ။ တူတူဆင္းခဲ့တဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြကို သတိရမိပါတယ္။ က်ေနာ္ ေဟာက္ဆာဂ်င္ဆင္းတာ သဃၤန္းကၽြန္းစံျပေဆးရုံ မွာပါ။ ေဆးကုသေဆာင္က လူနာတစ္ေယာက္အေၾကာင္းပါ။ ေဆးကုသေဆာင္က အေပၚဆံုးထပ္မွာပါ။ ျဖစ္ပံုက မိုးေတြသည္းသည္းမည္းမည္း ရြာေနတဲ့ ည။ က်ေနာ္ဂ်ဴတီက်တဲ့ ညပါ။ ည၉နာရီေလာက္မွာ လူနာတစ္ေယာက္ေရာက္လာပါတယ္။ ေရာက္လာတဲ့ လူနာက ၁၃ႏွစ္ေလာက္ရွိတဲ့ ေကာင္ေလးတစ္ေယာက္ပါ။ အေမလုပ္သူ အသက္၅၀ေလာက္အရြယ္ ပိန္ပိန္အေဒၚႀကီးတစ္ေယာက္က ကုန္းပိုးလာပါတယ္။ ျဖစ္ပံုက ဖ်ားၿပီး ရင္တုန္လို႔ပါတဲ့။ ရြာကေန (ေလးေထာင့္ကန္ရြာ ျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ သိပ္မမွတ္မိေတာ့ပါ။) ပိုက္ဆံစုၿပီး ညတြင္းခ်င္း ေဆးရုံကို ေျပးလာတာပါတဲ့။ သားခံစားေနရတာ မၾကည့္ရက္လို႔ပါတဲ့။ က်ေနာ္တို႔လည္း လုပ္စရာရွိတာလုပ္။ စမ္းစရာရွိတာ စမ္းၿပီး ညဂ်ဴတီတူတဲ့ ဘြဲ႔လြန္ဆရာကို အေၾကာင္းၾကားရတာေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ထူးဆန္းတာ တစ္ခုကို စသတိထားမိပါတယ္။ ေကာင္ေလးက ရင္တုန္တာ အေၾကာင္းျပၿပီး အေမကုန္းပိုးထားတဲ့ေပၚက လံုးဝမဆင္းပါဘူး။ အေမကိုယ္တိုင္က ဘယ

ခရီးသြားတယ္ ဆိုတာနဲ႔ ဘာကိုအရင္ဆံုး စဥ္းစားမိသလဲ။ ပတ္ဝန္းက်င္အသစ္မွာ လူစိမ္းေတြနဲ႔ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမယ္။ ဓါတ္ပံုရုိက္ဖို႔ ရႈခင္းလွလွေလးေတြ၊ စားလို႔ေကာင္းတဲ့ ေဒသထြက္ အစားအစာေတြ။ ဒါေတြကို ျမင္ေယာင္မိပါသလား။ လူတိုင္းလူတိုင္းမွာ စိတ္ညစ္စရာေတြ၊ ဒုကၡေတြ၊ ေဒါသထြက္ရတာ၊ နာက်င္ စိတ္ပင္ပန္းရတာေတြ ေန႔တုိင္းၾကံဳေတြ႔ေနရတာပါပဲ။ ဒီလို စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ပင္ပန္းေနရတာေတြကေန ေဝးေဝးကို ထြက္ေျပးခ်င္စိတ္က ေပၚေပၚလာတတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္ရဲ႕ခံႏုိင္ရည္ေတြ ကုန္ဆံုးသြားၿပီဆိုတဲ့ အခ်ိန္မွာေပါ့။ ႏုိင္ငံျခားကို ထြက္မွ ခရီးသြားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ့္ႏုိင္ငံတြင္း၊ ကိုယ့္ေဒသတြင္းမွာလည္း မေရာက္ဘူးေသးတဲ့ ေနရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနဦးမွာပါ။ အခုေခတ္က အရာရာအေကာင္းဘက္ကို ေျပာင္းလဲလာၿပီဆိုေတာ့ ခရီးသြားရတာ အရင္လို ခက္ခဲမႈေတြ မရွိတာေၾကာင့္ အရင္ကထက္ ခရီးသြားတာ ပိုမ်ားလာၾကတာ သတိထားမိမွာပါ။ လူမႈကြန္ယက္ေပၚမွာ ပိုသိသာပါတယ္။ ေရာက္ေနတဲ့ေနရာမွာ check-in ေလးဝင္၊ ရႈခင္းလွတဲ့ေနရာ ဓါတ္ပံုေလးရုိက္ၿပီးတင္နဲ႔ ၾကြားရတာ အေမာပါ။ ဟုတ္တယ္မလား။ ခရီးသြားရတာ ဝါသနာပါတဲ့သူေတြရွိသလို၊ ေတာ္ပါကြာ ခရီးသြားရတာ ပင္ပန္းတယ္ အိမ္မွာအိပ္ေနတာပဲေကာင္းတယ္ဆိုတဲ့

တေန႔တေန႔ ကိုယ့္ရဲ႕လက္သည္းေလးေတြကို ၾကည့္ၿပီး ပီတိျဖစ္ေနရတာ ဘာနဲ႔မွ မလဲႏုိင္ဘူးဆိုသူ ညေလးတို႔ေရ … ဒီတခါ မတ္မတ္သန္က လက္သည္းေလးေတြကို ၾကည့္တာနဲ႔ ဘာျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာေလး ေျပာျပေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ငယ္ငယ္ကဆို လက္သည္းပြင့္တယ္ဆိုတဲ့ အျဖဴပြင့္ေလးေတြ ေပၚလာရင္ ရည္းစားရေတာ့ မယ္ဆိုတာ မြီးတို႔၊ ညေလးတို႔ေတာ့ မသိဘူး။ မတ္မတ္သန္တို႔ေတာ့ ျဖစ္ဖူးပါရဲ႕။ (လက္သည္းပြင့္တာ ေျပာတာပါ။) Nail Spa သြားၿပီး လက္သည္းပန္းခ်ီေလးေတြေဖာ္၊ အရုပ္ေလးေတြေဖာ္နဲ႔ အရမ္းခ်စ္ဖို႔ေကာင္းတာ မွန္ေပမယ့္ တကယ္ကေတာ့ ဒီလိုလုပ္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ လက္သည္းေအာက္ေျခ (ေအာက္ခံအသား)ကို မျမင္ရေတာ့ပါဘူး။ ပိုဆိုးတာက အေပၚကေန လက္သည္းတု ထပ္ကပ္လိုက္ျခင္းကလည္း ေအာက္ခံလက္သည္းေပၚမွာ ဘာျဖစ္ေနလဲဆိုတာ မျမင္ရေတာ့တဲ့အတြက္ က်န္းမာေရးရႈေထာင့္ကၾကည့္ရင္ အဆင္မေျပပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက ခုေခတ္ေယာက္်ားေလးေတြ အီမိုဆိုလား၊ ဘာလား။ လက္သည္းအမဲေတြဆိုးထားတာ။ မတ္မတ္သန္ေတာ့ ၾကည့္မရပါဘူး။ ထားပါ။ ေျပာခ်င္တာ လမ္းလြဲကုန္ၿပီ။ အဓိကက ခ်စ္တို႔ ခုျပင္ေနတဲ့ လက္သည္းေလးေတြက ခြက္ေနရင္ ဘယ္လို၊ ခုန္းေနရင္ ဘယ္လိုဆိုတာေလးေတြနဲ႔ သူတို႔နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေတြ႔ရမ်ားတဲ့ က်န္းမာေရး ျပသနာေလးေတ

မနက္အိပ္ယာထခ်ိန္ ေခါင္းအံုးမွာ ဆံပင္ေတြ ေတြ႔ရလို႔ စိတ္ညစ္ေနလား။ ေခါင္းေလွ်ာ္ရင္ လက္ထဲမွာ ဆံပင္ေတြ အေထြးလိုက္ ျဖစ္ေနလို႔ စိတ္ပူေနလား။ ေခါင္းျဖီးရင္ ဘီးမွာ ဆံပင္ေတြအမ်ားႀကီးမို႔ စိတ္ဆင္းရဲေနလား။ မတ္မတ္သန္ ရွာရွာေဖြေဖြ စပ္စုထားတာေလးေတြ ေဝမွ်ေပးလိုက္တယ္ေနာ္… အမ်ိဳးသားေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြထက္ ဆံပင္ပိုကၽြတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထိပ္ေျပာင္ၾကတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးေတြလည္း ဆံပင္ပါးၿပီး ကၽြတ္တတ္ၾကပါတယ္။ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းခံေပၚမူတည္ၿပီး ယာယီလည္းျဖစ္ႏုိင္သလို တသက္လံုးလည္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကုသနည္းေတြကလည္း အေၾကာင္းရင္းခံေပၚမူတည္ၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးကဲြျပားသြားတတ္ပါေသးတယ္။ ကဲ…့ေခါင္းေပၚက ဆံပင္ေတြဘာလို႔ နဲသြားတာလဲ။ ဘယ္လို ကာကြယ္ရမလဲ ဆက္ဖတ္ၾကည့္လိုက္ပါဦး။      ကိုယ္ဆင္းရဲျခင္း ခႏၶာကိုယ္ ပင္ပန္းဆင္းရဲခံရလြန္းတဲ့ အခါမွာ ဆံပင္ေတြက ခံႏိုင္စြမ္းမရွိေတာ့ရင္ စြန္႔ခြါထြက္ေျပးကုန္ၾကတာေၾကာင့္ ဆံပင္ေတြ ပါးကုန္တာေပါ့။ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရတာ၊ ယာဥ္မေတာ္တဆမႈျဖစ္တာ၊ ကင္ဆာေရာဂါလို အျပင္းအထန္ ေနမေကာင္းျဖစ္တာေတြကစလို႔ တုတ္ေကြးမိတာေတြအထိပါဝင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး လွခ်င္လြန္းလို႔ ကိုယ့္ဘာသာလုပ္ယူေလ့ရွိတဲ့ အလြန္အကၽြံ ကိုယ္အေလး

အေရာင္ေတြမွာ ထူးျခားတဲ့ စြမ္းအင္သတၱိေတြ ရွိၾကၿပီး က်ေနာ္တို႔ ေန႔စဥ္ေရြးခ်ယ္လုိက္တဲ့ အေရာင္ကလည္း ကိုယ့္ရဲ႕ တေန႔တာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ၊ စိတ္ခံစားမႈေတြေပၚမွာ ထင္ဟပ္ျပသေနတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕အေရာင္ေတြက အားအင္တက္ၾကြမႈကို ျဖစ္ေစတတ္ၿပီး၊ တခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ ေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေစပါတယ္။ ဝမ္းနည္းမႈကို ေခၚေဆာင္လာတတ္တဲ့ အေရာင္ေတြလည္းရွိသလို၊ စိတ္ပ်က္အားငယ္ ေဒါသထြက္ေစတတ္တာေတြလည္းရွိလို႔ ကိုယ့္ရဲ႕ေန႔စဥ္ ဘဝအတြက္ အေရာင္ေရြးမွန္ဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ အနီေရာင္ အာရုံေၾကာေတြနဲ႔ အက္ဒရီနယ္ဂလင္းကို လႈံ႔ေဆာ္ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အားအင္ေတြ ျပည့္ေနမယ္။ ေသြးေပါင္တက္ေနမယ္။ တက္ၾကြေနမယ္။ ေဒါသျဖစ္လြယ္၊ စိတ္ပ်က္လြယ္ေစတယ္။ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း၊ အသက္ရႈႏႈန္းကို ျမန္ေစတယ္။ ၾကာၾကာထိေတြ႔မႈမ်ားလာရင္ေတာ့ စိတ္ဖိစည္းမႈ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ အျပာေရာင္ လူ႔စိတ္ကို တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေစပါတယ္။ အစာစားခ်င္စိတ္ ေလ်ာ႔နည္းေစပါတယ္။ ဇီဝျဖစ္စဥ္မ်ား ေႏွးေကြးေစပါတယ္။ ၾကာၾကာထိေတြ႔မႈမ်ားလာရင္ေတာ့ စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ အဝါေရာင္ ေပ်ာ္ရႊင္ေစတယ္။ ဇီဝျဖစ္စဥ္ကို ျမန္ေစတယ္။ စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ တက္ၾကြလန္းဆန္းမႈကို ျဖစ္ေစေသာ္လည္း ကေလးေတြက အဝါေရာင္အခန္းထဲမွာ

ၿပီးခဲ့တဲ့ ပို႔စ္မွာ ေခးတို႔ မြီးတို႔ ညေလးတို႔အတြက္ မတ္မတ္သန္က ဆံပင္ဆိုးေဆးေတြရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေတြကို ေရးျပခဲ့ၿပီးၿပီဆိုေတာ့…ဟြာေလ…ဘယ္ႏွေယာက္ေလာက္ ကတံုးတံုးလိုက္ရၿပီလဲဟင္။ အလကားစတာပါ။ ဆိုးေဆးေတြက မေကာင္းဘူးဆိုေပမယ့္ တို႔မိန္းမသားေတြကလည္း လွခ်င္တာကိုး…ဆိုးမွာပဲ…ဆိုးမွာပဲ…ငါ့ကိုလာမတားနဲ႔ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။ သိေနတယ္ေလ ဒါမ်ိဳးေတြက ရိုးဟိုးဟိုးေနၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ မတ္မတ္သန္က ခ်စ္တို႔အတြက္ အႏၱရာယ္ကင္းၿပီး ဆံပင္အေရာင္ဆန္းဆန္းေလးေတြနဲ႔ ဖလမ္းဖလမ္းထႏုိင္ဖို႔ ဆက္လက္တင္ဆက္ေပးလိုက္တယ္ေနာ္ လက္ဘက္ေျခာက္/ေကာ္ဖီမႈန္႔အစြမ္း လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ႏွပ္ထားတဲ့ ေကာ္ဖီမႈန္႔၊ လက္ဖက္ေျခာက္မႈန္႔တို႔မွာ ဆံပင္ကို မည္းနက္ေစတဲ့ အံ့မခန္းအစြမ္းရွိပါတယ္။ ေခါင္းေလွ်ာ္ၿပီးခ်ိန္မွာ အဲဒီႏွပ္ထားတဲ့ က်ရည္နဲ႔ ဆံပင္ေတြကို စိမ္လုိက္ပါ။ ၿပီးရင္ သဘာဝအတိုင္း အေျခာက္ခံပါ။ ေနာက္ေန႔ ေခါင္းျပန္ေလွ်ာ္တဲ့ အခိ်န္အထိေတာ့ ခံပါတယ္။ ဓါတုပစၥည္းမပါဝင္တဲ့အတြက္ ဘယ္ႏွႀကိမ္လုပ္လုပ္ အနၱရာယ္မရွိပါဘူး။ စိတ္ရွည္ဖို႔ေတာ့လိုမယ္ေနာ္။     2. အစာဆိုးေဆး ေခါင္းေလွ်ာ္တဲ့အခါ အစာဆိုးေဆး (ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ အေရာင္)ကို ဆံပင္ေပ်ာ့ေဆး conditioner နဲ႔ေရာၿပီး ဆံပင္

သင့္ေဘးနား လူေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိရွိ စိတ္က်ေဝဒနာက အထီးက်န္ျခင္းေတြ ယူေဆာင္လာႏုိင္ပါတယ္။ အထီးက်န္ျခင္းကို လူတိုင္းခံစားဖူးၾကမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ တခါတေလေတာ့ အထီးက်န္ျဖစ္ျခင္းဟာ ထင္ထားတာထက္ အမ်ားႀကီး ပိုဆိုးပါတယ္။ အထီးက်န္ျခင္းဟာ ကူးစက္လြယ္ပါတယ္။ ဝမ္းနည္းျခင္း၊ တစ္ေယာက္တည္းေနျခင္း၊ လူမႈဝန္းက်င္ကေန ဆုတ္ခြာၿပီး အေဖာ္မဲ့ တစ္ကိုယ္တည္းေနျခင္းေတြဟာ အထူးသျဖင့္ တစ္ဦးတည္းေနရတဲ့ သက္ႀကီးပိုင္းေတြမွာ စိတ္က်ေရာဂါနဲ႔တဲြ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ အထီးက်န္ျခင္းဟာ တစ္ဦးတည္းေနတဲ့သူကိုသာမကပဲ တခါတရံမွာ လူေတြအမ်ားႀကီးနဲ႔ ေနတဲ့သူေတြကို ေတာင္မွခ်ဥ္းကပ္ ဒုကၡေပးတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ အထီးက်န္ဆန္ေနပါတယ္ဆိုတဲ့သူေတြနဲ႔ ျပိဳင္မျငင္းပါနဲ႔။ နားလည္ေပးလိုက္ပါ။ စိတ္က်ျခင္းက အျမဲတမ္းေတာ့ အထီးက်န္ျခင္းကို မျဖစ္ေစေပမယ့္ အထီးက်န္တဲ့သူေတြဟာ တစ္ႏွစ္ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ၾကာလာတဲ့အခါ ဝမ္းနည္းအားငယ္ရာကေန စိတ္က်ေရာဂါျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုရုန္းထြက္ၾကမလဲ? အထီးက်န္ျခင္းက တခ်ိန္လံုး အကူအညီမဲ့ေနတဲ့ အရာမဟုတ္ပါဘူး။ သင့္ဘာသာ ျပန္လည္ရုန္းထၿပီး တျခားလူေတြနဲ႔ေရာေႏွာေနထိုင္ရင္း သာမန္ဘဝရဲ႕ ရွင္သန္မႈကို ျပန္လည္ႀကိဳးစား ရယူသင့္ပါတယ္။ ဒီလိုႀကိဳးစားရာမွာ